پوست انسان 1/6 مربع مساحت دارد، بزرگترین عضو بدن است و وزن آن حدود ۲.۵ کیلوگرم است. پوست بدن همچون ساختار محکم ،سپر دفاعی در برابر فشار، گرما، سرما، حمله ویروسها و میکروبها میباشد .فیزیولوژی پوست به این صورت است که با داشتن میلیونها سلول عصبی و به عنوان اندام حسی، از بدن محافظت میکند.
آناتومی پوست
آشنایی با آناتومی پوست، علاوه بر رعایت نکات بهداشتی برای سلامت پوست، باعث میشود، به زیبایی و طول عمر پوست هم توجه ویژهای گردد. به صورت کلی میتوان پوست را به سه لایه اصلی تقسیم کرد.
لایه اول: اپیدرم
به بیرونیترین لایه پوست اپیدرم گفته میشود.از وظیفه این لایه محافظت از بدن در برابر عوامل بیرونی و همچنین زایش و تولید سلولهای جدید است. کراتین در این لایه وجود دارد. اپیدرم از دو نوع سلول تشکیل شده است. یک نوع زنده به نام بازال که چون زایش برعهده این قسمت است، به آن زایا هم گفته میشود. نوع دوم به نام سلولهای مرده و شاخی شناخته میشوند.
در بخش لایه زایا، کراتینوسیستها و ملانوسیتها وجود دارند. رنگدانههای پوست در بخش ملاتونیست هستند. این ملاتونینها وظیفه تعیین رنگ پوست افراد را برعهده دارند. هر چه مقدارشان بیشتر باشد، شخص پوست تیره تری دارد.
روی لایه زایا، سلولهای خاردار، دانهدار و شفاف قرار دارند. نحوه کار زایش به این صورت است که از پایینترین لایه اپیدرم یعنی زایا، از طریق تقسیم سلولی در ۲۴ ساعت، سلول جدید به وجود آمده و این سلول پر از آب، به لایه بالاتر انتقال مییابد. این سلولها، در طی دو هفته به لایه شاخی میرسند، آب خود را از دست داده و به سلول مرده تبدیل میشوند. در لایه شاخی، سلولهای مرده پوست که پروتئینها آن را احاطه کردهاند. مجددا طی زمان دو هفته این سلولهای مرده خشک، از لایه شاخی، بالاتر میروند؛ به سطح پوست رسیده و در نهایت پس از استحمام از پوست جدا میشوند.
لایه دوم: درم
زیر لایه اولیه پوست، درم وجود دارد. این لایه، از کلاژن و الاستین تشکیل شده است که مواد مورد نیاز لایه اپیدرم را برای زایش، فراهم میکنند. خاصیت انعطافپذیری و کشسانی بخاطر وجود الاستین درون این لایه است. این لایه بخاطر وجود تارهای عصبی، وظیفه انتقال اطلاعات حسی دریافت شده از بیرونیترین قسمت بدن را به اعصاب بر عهده دارد.
وجود گیرندههای عصبی در این ناحیه، ما را به قدرت لامسه مجهز کرده است. میلیونها گیرنده عصبی در این ناحیه وجود دارد. این گیرندهها وظیفه انتقال اطلاعات دریافتی به سلولهای مغزی را برعهده دارند. فولیکولهای مو و همچنین غدد عرق و مویرگها در این بخش قرار دارند.
لایه سوم: زیرپوستی یا هیپودرم
در واقع این قسمت، از پوست جدا است و محل ذخیره چربی و رگهای خونی است. این لایه، پوست را به ماهیچهها و استخوانها متصل میکند و همچنین عایق حرارتی بدن است.